Çocuklar Kreşe Ebeveynler İşe!!

Bu konu yarın bir gün çocuk sahibi olmayı düşünen herkesi ilgilendirdiği gibi, çocuk sahibi olmayan, olmayacak olanların da toplumsal duyarlılık adına sahip çıkması gereken  bir konu. Ebeveynlere bebekleri belli bir yaşa kadar izin verilmeli, çalışmaya başladıklarındaysa iş yerlerinde kreş zorunlu olmalı. Hele ki yeni doğmuş bebekleri en az 6 ay sadece anne sütüyle beslemeli diyorsa doktorlar, anneler ennnn az 6 ay izinli olmalılar.  


KESK'in konuyla ilgili kampanyasının açıklaması şöyle; 

Tüm yurttaşların nitelikli, erişilebilir ve parasız kamu hizmetleri alma hakkını savunmak KESK olarak yıllardır yürüttüğümüz emek ve demokrasi mücadelesinin temel ilkelerinden biridir.

Bu hakkın gerçekleşmesi, yurttaşların nitelikli kamu hizmetlerinden yararlanabilmesinin yolu öncelikle emekçilerin çağdaş ve evrensel çalışma koşullarında çalışması ve bununla tutarlı özlük haklarına sahip olmasından geçmektedir.

Devletin emekçilerin temel haklarından biri olan kreş ve ebeveyn izni konusundaki yükümlülüğünü ihmal etmesi nedeniyle yıllardır çalışan ebeveynler (anne-baba) çocuk bakımı konusunda bireysel ve külfetli çözüm yollarına başvurmak zorunda kalmaktadırlar.

Çocuk bakımı konusunda emekçiler ya yakınlarından destek almaya ya sınırlı bütçelerinden kaynak ayırarak ücretli bakıcı, özel kreş vb. yöntemlere başvurmaya ya da kadınların çalışma yaşamını terk ederek çocuk bakımına yoğunlaşması gibi yöntemlere başvurmaya zorlanmaktadır.

Devletin bu ihmali, sadece kadınların çalışma yaşamından kopmasına yol açmamakta, aynı zamanda çocuklarımızın daha sağlıklı ve nitelikli koşullarda yetiştirilmesini de engellemektedir.

Okul öncesi olarak adlandırdığımız 0-6 yaş dönemi büyüme ve gelişmenin en hızlı olduğu, yaşamın en kritik dönemlerinden biri olarak, çocukların fiziksel, ruhsal, zihinsel olarak sağlıklı büyüme ve gelişmesinde çok önemli bir dönemdir.

Bunu sağlamanın yolu, etkin, erişilebilir ve parasız okul öncesi eğitim olanaklarından tüm çocuklarımızın yararlanmasıdır. Bu nedenle devlet ihtiyacı karşılayacak sayıda kreşler açmalı, bu alana kamusal kaynak sağlamalıdır.

Ebeveynlerin (anne-baba) çocuklarının gelişimi konusunda hem toplumsal ve de hem yasal hak ve sorumluk sahibidirler. Bu hak ve sorumluluklarının gereğini yerine getirmenin yolu ebeveyn izni hakkının kullanılmasından geçer. Ebeveynler ve çocukları arasında sağlıklı bir ilişkinin kurulması öncelikle buna bağlıdır.

Ebeveyn İzni Nedir?

Ebeveyn İzni, belirli bir yaşa gelinceye dek, ortak sorumluluklarında olan çocukların bakımı için, her iki ebeveyne de (anne-baba) belirli bir süre için izin verilmesidir.

Ebeveyn izni, çocuğun gelişimini öngördüğü ve bu açıdan kadının ve erkeğin eşit katkısını gerektirdiği için doğum izninden farklıdır.

Ebeveyn izni, kadın-erkek eşitliğinin sağlanması, çalışan ebeveynlerin ve özellikle ev-içi emekleri nedeniyle iki kat yükün altında kalan kadınların iş ve aile yaşamları arasında denge kurabilmeleri, çalışan kadınların çocuk sahibi olma nedeniyle uzun süre iş yaşamından ayrı kalmalarını önlemesi ve babaların da çocuk bakımına ilişkin sorumlulukları paylaşmalarına olanak tanıması açısından önemlidir. 

Dünyada ebeveyn izni süresi ülkelere göre değişmekle birlikte üç ay ücretli izinden başlayıp üç yıl ücretsiz izne kadar çıkabilmektedir.

Tablo: Avrupa ülkelerinde annelik ve ebeveyn izni

	Doğum İzni (hafta)	Ebeveyn izni (hafta)
İsveç	64	21
Finlandiya	52	112
Portekiz	24	104
İtalya	22	42
İngiltere	18	26
Yunanistan	16	26
İspanya	16	148
Fransa	16	146
Almanya	14	148
Türkiye	16	0

Kreş ve ebeveyn izni haklarımızın engellenmesi, başta Anayasa’nın 10. ve 49. maddeleri olmak üzere, ILO Sözleşmeleri ve CEDAW gibi uluslararası anlaşma ve sözleşmeleri hiçe sayan hukuka aykırı yaklaşımları beraberinde getirmektedir.

“Hak verilmez, alınır” ilkesinden hareketle, çocuk bakımının sadece kadınların sorumluluğu olmadığını; doğum ve çocuk bakımından kaynaklı kayıpların eşitlik ilkesine aykırı olduğunu ve çalışan ebeveynlerin çocuk bakım yükümlülüklerinin adil dağıtılması gerektiğini, vb. aile-iş yaşamını uzlaştırmaya yönelik taleplerimizi bu yüzden kadın-erkek tüm kamu emekçileri hep birlikte yükseltmeliyiz. Çünkü taleplerimiz ülkemizin ekonomik gerçeklerine uymayan talepler değildir; sorunlarımız bu ülkedeki diğer ekonomik, siyasi vb. sorunlardan daha az önem arz eden sorunlar değildir.

Bu yönde atılacak en önemli adımlardan biri, kreş ve ebeveyn hakkımıza yönelik bu düzenlemelerin kadın-erkek eşitliğinin sağlanmasına ve daha sağlıklı nesillerin yetiştirilmesine yönelik makro-ekonomik politikaların temel bir parçası olarak kabul edilmesi ve bu yöndeki düzenlemeler için bütçe paylarının arttırılmasıdır.

• Kapatılan kreşler ihtiyaçlar göz önüne alınarak tekrar açılmalıdır. 0–6 yaş grubu çocuklar için en az 50 çalışanın bulunduğu işyerlerinde ve 50’den az çalışanın bulunduğu işyerleri için çalışma alanına yakın ortak bebek bakım üniteleri ve kreşler açılmalıdır.

• Bu hizmet bütün çalışma alanlarında verilmeli ve kreşlerde yeterli sayıda uzman personel bulundurulmalıdır.  

• Doğum izni sürelerinin bitiminden çocuğun ilköğretime başlayacağı süreye kadar geçen sürede ebeveynlerin (anne-baba) 6 ay dönüşümlü olarak kullanabilecekleri 2 yıl ücretli ebeveyn izin hakkı olmalıdır.

• İzin kullandıkları için, ebeveynlerin sosyal ve özlük halklarında kayba uğramamalı ve işyeri ve çalışma koşullarında aleyhte veya rızaları olmadan değişiklik yapılmamalıdır.

• Doğum sonrası, ebeveynlik izni süreci olan 2 yıla kadar kadınlar nöbet, vardiya, mesai gibi fazla çalışmaya tabii tutulmamalıdır. 

• Yukarıdaki bütün haklar evlat edinme durumları ile evli-bekâr tüm çalışanlar için geçerliğini korumalıdır.

·         657 sayılı kanundaki 4/B ve 4/C’ye göre çalışanlar kadroya alınmalı ve kaldırılıncaya kadar yukarıda sözü edilen bu iyileştirmeler kendilerine yansıtılmalıdır.